Nog geen drie minuten lopen van het strand woont Els Leendertse van Eck (73) met haar man Ben (72) op het eiland Djerba in Tunesië. Ze zijn er drie jaar geleden komen wonen door de vakantieliefde van Els haar dochter. Dit is hun verhaal.
Mocht presentator Philip Freriks in De Slimste Mens ooit een lastige vraag stellen over Djerba, is de kans groot, dat die zal gaan over de mythe van het eiland: het moment waarop Odysseus, de held uit de verhalen van Homerus, voet aan wal zette en verleid werd door nimfen, die hem lotusbloemnectar te drinken gaven. Hierdoor wilde de avonturier niet meer naar huis. Knorrig zou jurylid Maarten van Rossum eraan toevoegen dat er een veel spannender feit is te benoemen uit de eilandgeschiedenis: de piraat Dragut Reis, die op Djerba een uitvalsbasis had en in 1560 de toren Bordzh-el-Rus oprichtte met vijfduizend schedels van zijn vijanden. Pas in 1848 werd dit bouwwerk ontmanteld en de menselijke resten begraven. Volgens de overlevering ligt er ergens op het eiland nog wel een schat begraven.
Vakantieliefde
Wie nu een bezoek aan Djerba brengt, komt in een heel andere wereld terecht. Een niet onaanzienlijk deel van de kustlijn is ingenomen door internationale hotelketens en ook de belangrijkste stad op het eiland, Houmt Souk, een middeleeuwse medina met een labyrint van stegen, is ingesteld op toeristen uit voornamelijk Duitsland en Frankrijk. Els en Ben wonen aan de rand van deze ‘zone touristique’.
Hun spierwitte huurhuis, is een traditionele ‘menzes’, gebouwd om koelte te brengen in de Noord-Afrikaanse warmte. Het heeft dikke muren en een karakteristiek koepeldak. Ze kwamen er terecht via de dochter van Els, die met haar man en kinderen in het agrarische binnenland woont. “Het is een klassiek verhaal,” zegt Els. “Mijn dochter had kennis aan een Tunesiër, vakantieliefde, drie jaar geleden is ze met hem getrouwd. Toen wij voor het huwelijk op het eiland kwamen, waren we meteen onder de indruk. Ben zei tegen onze schoonzoon: ‘Als jij een huisje weet te vinden vlakbij zee, dan zijn wij zeker geïnteresseerd’.”
Met drie honden en een kat op de boot naar Tunis
Op dat moment wonen Els en Ben al drie jaar in Rambla Aljibe, een dorpje in Zuid-Spanje, vlakbij de havenstad Almería. Ze zijn er min of meer op advies van de arts gaan wonen. Els heeft artrose en werd aangeraden om een warme streek op te zoeken. Na wat rondreizen in Italië, Frankrijk en Spanje, kiest het stel voor een rustig en betaalbaar plekje aan de Zuid-Spaanse kust. En hoewel ze het er prima naar hun zin hebben, en leuke mensen ontmoeten, blijkt het lastig om contact te leggen met de Spaanse dorpsbewoners. De kennissenkring bestaat voornamelijk uit Engelsen en Duitsers. Mede daarom zit het echtpaar nog geen twaalf maanden na hun eerste bezoek aan Djerba, met drie honden en een kat op de boot naar Tunis, gevolgd door een containerschip met meubels.
Autobanden leeg laten lopen
Voor Els – in Den Haag geboren en in Leidschendam opgegroeid – is de verhuizing naar Djerba een peulenschil. Vanaf haar achttiende, toen ze voor het eerst trouwde, is ze eraan gewend geraakt om iedere paar jaar van woning of woonplaats te wisselen. Nog voor haar 24ste, als ze moeder is geworden van twee dochters en voor het eerst in scheiding ligt, verkast ze vier keer: van Sassenheim tot aan Baarle-Nassau. Daarna woont ze met haar tweede man in België, waar ze een café runt. Als ook dat huwelijk stukloopt, inmiddels zijn ze dan weer terug in Nederland, gaat Els in de Amsterdamse Bijlmer wonen. Tijdens haar werk in een gift shop, leert ze Ben kennen, haar derde en huidige man. Vanaf dat moment verruilen ze straatnamen als in een spelletje Monopoly. Van een flatje in de Bijlmer gaat het naar huizen in Weesp, Almere, Lunteren, Voorthuizen, Dronten en in Duitsland Haselünne en Vinnen. Tussendoor bezitten ze nog een eiland met een woonklipper op de Westeinder plassen, bij Aalsmeer. Els: “Wij zijn nogal rusteloos. Jaren geleden heeft een vriend ons al eens geadviseerd om vlak voor ieder weekend de autobanden leeg te laten lopen. Zodat we geen makelaars of huizen meer kunnen bezoeken.”
Altijd lekker weer
Inmiddels is Els 35 jaar met Ben getrouwd en oma van zes klein- en twee achterkleinkinderen. Op het moment dat ze stopte met werken, was ze 55 jaar en manager buitendienst bij winkelketen Boekenvoordeel. Bij dit bedrijf belandde ze door een te hoge werkdruk in de ziektewet. Zo kwam een einde aan een lange loopbaan in de detailhandel, die op haar vijftiende begon in een boekwinkel en een klein uitstapje kende naar de horeca.
Els en Ben wonen nu op nog geen drie minuten lopen van zee, in een huurhuis dat net door het stel is opgeknapt. De badkamer is vernieuwd en er is een garage bijgebouwd. Ook de grote ommuurde tuin wordt nu aangepakt en deels bestraat. “Wij vinden het heerlijk om te tuinieren of met een kop koffie en een goed boek aan het strand te zitten. Het is hier eigenlijk altijd lekker weer. En waar je ook bent, het is allemaal even prachtig. Hoogbouw zoals in Spanje kennen ze hier niet en Nederlanders zijn op het eiland graag geziene gasten. Maar wat ik echt fantastisch vind, is de open en tolerante sfeer op het eiland: allerlei geloven leven op Djerba vreedzaam samen. Naast moskeeën staan kerken van diverse gezindten en je vindt hier niet alleen de grootste Joodse enclave in een Arabischsprekend land, maar ook één van de oudste synagogen ter wereld: El-Ghriba. Daarbij durf ik wel te beweren, dat je je hier ‘s avonds veiliger voelt dan in Amsterdam. De mensen letten op je. Het enige wat mijn man mist is een varkenslapje, dat wordt hier niet verkocht: onrein.”
Houtskoolvuurtje
Een stukje met de auto het binnenland in, waar de roodbruine woestijngrond wordt afgewisseld met het groen van olijfbomen en datumbosjes (een soort palmen), woont de dochter van Els. Haar schoonzoon is berber, een volk dat nog voor de Arabieren, deze streek in Tunesië bewoonde. Hij is de eigenaar van een vissersboot, haar dochter werft vanuit huis kandidaten voor onderzoekbureaus in Nederland. Door het huwelijk hebben Els en Ben er een grote familie bijgekregen met ooms, tantes, nichten en neven waar ze regelmatig bij op bezoek gaan. “En zodra wij bij hun zijn, gaan in de woonkamer de matrassen op de grond en maken wij in het midden van de ruimte een houtskoolvuurtje voor de thee. Het zijn ontzettend lieve en aardige mensen. Ook al hebben ze zelf weinig tot niets, als je niet oppast, krijg je van alles onder je arm toegestopt. Ik geloof niet, dat wij hier ooit nog weggaan.”
Achtergrond
Els en Ben voelen zich in Djerba een stukje rijker dan in Europa. Beiden ontvangen ze AOW en ouderdomspensioen. De huur van hun huis komt neer op circa 360 euro per maand en met z’n tweeën gaan ze makkelijk voor tien euro uit eten. Een klusjesman rekent 3 euro per uur. Voordat ze vanuit Spanje naar Tunesië vertrokken, hebben ze eerst gecheckt of de AOW ook daadwerkelijk kon worden uitbetaald. In sommige landen is dat niet mogelijk.
