Ben je belegger in aandelen, dan mag je meestemmen op aandeelhoudersvergaderingen. Op die manier kun je invloed uitoefenen op de keuzes van een onderneming. Pensioenfonds Detailhandel doet dat honderden keren per jaar over de hele wereld. Het is een van de mogelijkheden om de beleggingen in lijn te brengen met de vier duurzaamheidsdoelen van de Verenigde Naties. Deze doelen, door deelnemers gekozen, staan voor: goed werkgeverschap, behoorlijk bestuur en positieve klimaatactie.
Omdat de meeste aandeelhoudersvergaderingen achter gesloten deuren plaatsvinden, zijn er op YouTube nauwelijks beelden van te vinden. Het enige filmpje wat een interessant kijkje geeft in deze wereld, is een verslag van de Nederlandse beleggingswebsite blondjesbeleggenbeter.nl. Zij bezochten in 2018 de jaarlijkse aandeelhoudersvergadering van Berkshire Hathaway, het bedrijf van Warren Buffet, één van de rijkste mensen en succesvolste beleggers ter wereld. In zijn woonplaats Omaha, in de Verenigde Staten, nodigt hij ieder jaar alle aandeelhouders uit, al bezit je slechts één aandeel. Daardoor doet de Berkshire Hathaway aandeelhoudersvergadering aan als een dagje uit. Met een feesttent, livemuziek en volop eten en drinken. Het stemmen gebeurt tussen het entertainment door.
Stijfjes
Toch is dat eerder uitzondering dan regel. De gemiddelde sfeer op een aandeelhoudersvergadering is formeel en stijfjes. Met in een conferentiezaal op het podium de voorzitter van de raad van commissarissen, die de vergadering leidt, en daarnaast het management: de leden van de raad van bestuur. Zij zitten achter tafels met naam- en functiebordjes te wachten om mogelijke vragen van aandeelhouders in de zaal te beantwoorden. Bij ieder agendapunt geeft de voorzitter een korte toelichting en zodra deze in stemming wordt gebracht, kunnen de aandeelhouders op een elektronisch stemkastje aangeven of ze voor of tegen zijn. De meerderheid van stemmen bepaalt of een voorstel wel of niet mag worden aangenomen. Bijvoorbeeld of er een financiële bonus mag worden uitgekeerd aan de CEO of een van de andere bestuursleden.
Zelf agendapunten inbrengen
Bij een aandeelhoudersvergadering kunnen aandeelhouders ook zelf agendapunten inbrengen. Dit zijn de zogeheten aandeelhouderresoluties. Tot tien jaar geleden werd dat nauwelijks in Europa gedaan, maar onder invloed van Amerikaanse beleggers is het naar ons continent overgewaaid. Het is een middel, waarmee vooral activistische beleggers zo direct mogelijk invloed willen uitoefenen op het management van een beursgenoteerde onderneming. Voorbeeld in Nederland van zo’n activistische beleggersgroepering is Follow This, een beweging van groene Shell-aandeelhouders, die als een luis in de pels van de energieproducent proberen het bedrijf via aandeelhoudersvergaderingen te stimuleren sneller over te schakelen naar klimaatvriendelijke vormen van energie.
Echte positieve verandering
Louise Kranenburg, manager verantwoord beleggen bij Pensioenfonds Detailhandel vertelt dat een aandeelhoudersresolutie niet iets is, wat het pensioenfonds snel oppakt: “Pas na het doorlopen van diverse stappen zullen wij zo’n resolutie overwegen. Niet alleen is het een zwaar middel om in te zetten, waarbij je in ieder land andere procedures moet hanteren, maar de vraag is ook of het voldoende uithaalt.” Volgens Kranenburg is het namelijk zeldzaam dat aandeelhoudersresoluties worden aangenomen. Vaak is het meer een publiciteitsstunt om directies via het grote publiek te dwingen anders naar hun bedrijfsbeleid te kijken. Kranenburg: “Om echte positieve verandering op gang te brengen, geloven wij meer in engagement, de dialoog met de besturen van bedrijven. En natuurlijk door rechtstreeks te stemmen op agendapunten die door het bestuur op de aandeelhoudersvergaderingen worden ingebracht.”
In 2050 klimaatneutraal
Pensioenfonds Detailhandel heeft het stemmen op aandeelhoudersvergaderingen uitbesteed aan BMO GAM, een in engagement gespecialiseerd bedrijf. “De basis voor ons stemgedrag wordt bepaald door internationale verdragen, richtlijnen en convenanten,” zegt Kranenburg. “Ons doel is bijvoorbeeld om in 2050 een beleggingsportefeuille te hebben, die volledig klimaatneutraal is. Daarbij willen wij onze beleggingen steeds meer in lijn brengen met de door onze deelnemers gekozen vier duurzaamheidsdoelen van de Verenigde Naties (SDG’s, red.). Als er op een aandeelhoudersvergadering bedrijfsbesluiten op de agenda staan, die daar tegenin druisen, proberen we die te stoppen door een tegenstem uit te brengen. Andersom, werkt het natuurlijk ook. Staan er beslissingen op stapel met een positief effect op de vier SDG’s, dan stemmen we voor.”
Starbucks en de bonus
In het afgelopen jaar werd door Pensioenfonds Detailhandel op 587 aandeelhoudersvergaderingen gestemd. Deze stemmingen worden op de website van het pensioenfonds openbaar gemaakt. Opvallend waren een paar stemmingen, zoals die bij Starbucks, het koffiemerk. In een aandeelhoudersvergadering in maart 2021 vroeg het bestuur van de koffiemultinational om een extra tweede bonus voor hun CEO. Kranenburg: “Omdat wij buitensporige beloningen niet vinden passen bij goed werkgeverschap en een behoorlijk bestuur, heeft dit voorstel van het management het mede door de tegenstem van Pensioenfonds Detailhandel niet gehaald.”
Pensioenfonds Detailhandel stemde daarnaast in een zaak bij de Japanse elektronicafirma Toshiba. Door een vernietigend oordeel uit een onderzoeksrapport over de gang van zaken rondom het stembeleid van deze firma, was een jaar eerder al bijna het volledige bestuur opgestapt. Alleen de voorzitter van de raad van bestuur en een lid van de auditcommissie waren blijven zitten. Met een meerderheid van stemmen, waaronder die van Pensioenfonds Detailhandel, werden beide weggestemd.
Daimler AG en het dieselschandaal
Een stuk minder fortuinlijk was Pensioenfonds Detailhandel bij Daimler AG, het moederbedrijf van onder meer automerk Mercedes-Benz. Tijdens een bijeenkomst in maart vorig jaar, verzocht het management van dit Duitse concern het bestuur én de raad van commissarissen uit de wind te houden en te ontslaan van aansprakelijkheid voor mogelijke rechtszaken in het dieselschandaal. “Helaas, bleek in de vergadering de meerderheid van de aandeelhouders voor te stemmen, wij tegen,” vertelt de manager verantwoord beleggen bij het pensioenfonds. “Toch is het belangrijk dat we het bedrijf een signaal hebben gegeven, want het is zorgwekkend dat het bestuur geen verantwoordelijkheid heeft willen nemen voor dit dossier. Als er straks nog meer issues blijken te zijn, is het de vraag hoe het bestuur reageert en het bedrijf dan leidt.”
Exxon in lijn met klimaatakkoord Parijs
Grover geschut kwam eraan te pas bij de aandeelhoudersvergaderingen van olie- en gasproducent Exxon. Kranenburg: “Omdat het Amerikaanse bedrijf de deur dicht bleef houden voor gesprekken over klimaatissues en stemmen tegen het bestuur van Exxon telkens bot vingen, hebben wij een aandeelhoudersresolutie ingediend. Kortgezegd kwam dit erop neer, dat Exxon zich in de lobbyactiviteiten moet houden aan het klimaatakkoord van Parijs. Ons voorstel werd door ruim 60 procent van de aandeelhouders gesteund en dus aangenomen. Ook zijn er nieuwe bestuurders in het management gekozen die een succes willen maken van de energietransitie.”
